Oğuzhan DOĞAN


KALEMDEN DÖKÜLENLER

TRABLUSGARP SAVAŞI VE ARAPLARIN TEŞKİLATLANDIRILMASI


 

İtalya 1911´li tarihlerde Osmanlı´nın toprağı olan Trablusgarp ve Bingazi son derece savunması bir halde olmasını kendi avantajına çevirmek istemiş ve asker çıkarmış, yaklaşık 15 günde Tobruk, Derne ve Bingazi´yi ele geçirmişti.

O dönem Osmanlı Devleti´nin savaşacak gücü olmayıp Trablusgarp´a ne karadan ne de denizden ulaşma imkanı da yoktu. Ancak Osmanlı Devleti´nin gizli desteğini alan genç subaylar Trablusgarp´a gitmişti. Trablusgarp´a gidenler arasında Gazeteci Mustafa Şerif adıyla Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Enver Paşa ve Fethi Okyar, Yakup Cemil gibi isimler de vardı.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Arap önderleriyle, şeyhlerle ve bölgenin ileri gelenleriyle toplantılar yaparak bölgedeki düzensiz kalabalığın teşkilatlanmasını sağlıyordu. Gazi Mustafa Kemal Atatürk´ün teşkilatçılık anlamındaki başarısı savaş sırasında ikna edilenlerin savaş sonuna kadar Osmanlı Devleti´nin yanında yer almasıyla kanıtlanmıştı. Bu süreçte Gazi Mustafa Kemal Atatürk Binbaşı rütbesine terfi etmişti.

Bölgede teşkilatlandırılan Arap kabileleri, Trablusgarp Komutanlığı, Bingazi Komutanlığı ve Derne Komutanlığı olarak 3 komutanlığa bölünmüştü.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Tobruk´ta ve Derne´de görevler almış ve başarılı bir savaş çıkarmış olsa da Balkan Savaşları´nın başlamasıyla Osmanlı Devleti ile İtalya arasında Uşi Antlaşması imzalanmıştı.

Buradaki asıl olay bölgedeki toplulukların teşkilatlandırılması ve onlarla birlikte hareket ederek İtalyanlara karşı savunma yapılmasıdır.

Gelelim Uşi Antlaşmasına.

Uşi Antlaşması Lozan şehrinin Uşi semtinde imzalanmış bir antlaşma olup ve antlaşma sonucunda Trablusgarp´a ve Bingazi´ye tam bir özerklik tanınmış, Osmanlı Devleti, buradaki askerlerini geri çekeceği kararlaştırılmış olup bu durumda İtalya´ya, Trablusgarp ve Bingazi´yi rahatça elde edebilme imkanı sağlamıştı ve bu duruma karşılık İtalya, Rodos ve çevresindeki Oniki Ada´yı bir süre sonra Osmanlı Devleti´ne iade edecekti.

Ama maalesef ki mevzu bahis Oniki Ada Osmanlı Devleti´ne hiçbir zaman geri verilmemiş ve nitekim İkinci Dünya Savaşı´nda İtalya Mihver Devletleri arasındaydı ve savaşı kaybetmişti, 1947 yılında Paris Barış Antlaşması ile Oniki Ada Yunanistan´a verilmişti.